Yaşlı Bireylerde Çevre Erişilebilirliği Bağlamında Yaşlı-Dostu Camiler (Burdur İl Merkezinde Bir Araştırma)

Sultan KILIÇ; Ümit AKCA

doi:10.53463/8genart.20210087

Yazarlar

Sultan KILIÇ BURDUR MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ/ÇAVDIR MESLEK YÜKSEKOKULU/SAĞLIK BAKIM HİZMETLERİ BÖLÜMÜ https://orcid.org/0000-0002-6651-4894
Ümit AKCA SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ/FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ/SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ https://orcid.org/0000-0002-8986-5873

DOI:

https://doi.org/10.53463/8genart.20210087

Anahtar Kelimeler:

Yaşlılık- Engellilik- Erişebilirlik- İbadet

Özet

Hiçbir birey yaşadığı çevreden bağımsız bir yaşlanma ve yaşlılık geçirmemektedir. Yaşlanma çok boyutlu, birbirine bağlı süreçlerin yarattığı bir bütündür. Çok boyutlu ve çok yönlü gelişen süreçlerden meydana gelen yaşlanma olgusunda her boyut kendi içinde ayrıca incelenir. Yaşlanmanın salt biyolojik alana özgü olmadığı günümüz çalışmalarında yaşlanma sürecinde bireye eşlik eden ve uyarlanması gereken çevresel gereksinimler göz önünde tutulmaktadır. Bu bağlamda yaşlanma sürecinde ki bireylerin sosyal hayata katılımının kısıtlanmadan gerçekleştirilebilmesi, bireyin günlük yaşamına adapte olması oldukça önem taşımaktadır. Yaşlı dostu, erişilebilir ortamlar, sağlık ve refahı arttırarak, bireylerin yaşlandıkça sosyal hayata katılımını teşvik eder. Erişilebilir, eşitlikçi, kapsayıcı, güvenli, emniyetli ve destekleyicidirler. Yaşam hakkı içerinde özgürce ibadet edebilme ve bu hakka sahip olma kapsamında yaşlı bireylerin sıklıkla kullanmış oldukları ibadethanelerin kullanım kolaylığı ve zorluğu saptanmaya çalışılarak erişilebilir ve kaliteli ibadet olanaklarının değerlendirilmesini kapsamaktadır. İbadet ortamlarının pek çok yaşlı birey tarafından kullanılma nedeniyle sahip olduğundan bu çalışmada ibadethanelerdeki erişilebilirlik araştırılmıştır.

Referanslar

Akçay, C., (2011), Yaşlılık, Kuramlar ve Kavramlar. İstanbul: Kriter Yayınevi.

Akyıldız, N., Olgun, T. (2020), Geleneksel Yapılarda Yaşlı Ve Engelli Erişilebilirliğinin İrdelenmesi: Malatya-Balaban Geleneksel Evleri Örneği . Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi Erişilebilirlik Özel Sayısı C. 1, ss. 31-48.

Aslan, M., ve Hocaoğlu, Ç., (2017), Yaşlanma ve yaşlanma dönemiyle ilişkili psikiyatrik sorunlar, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1): ss. 53-62.

Atchley, R. C. (1989), A Continuity Theory of Normal Aging. The Gerontologist, 29(2), pp. 183-190.

Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu, (2018), Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı. https://www.avrupa.info.tr/tr/avrupa-birligi-temel-haklar-bildirgesi-708 (14.04.2021)

Baltes P. B., Baltes M. M., (1990) Psychological perspectives on successful aging: The model of selective optimization with compensation. Successful Aging: Perspectives from the Behavioral Sciences. Cambridge University Press, 1990; 1(1), pp. 1-34.

Baltes, M. M., & Carstensen, L. L. (1996), The process of successful ageing. Ageing and Society, 16(4), pp. 397-422.

Bash, A. (2004), Spirituality: The Emperor’s New Clothes?. Journal of Clinical Nursing, 13 (1), pp. 11-16.

Bowling, A. (1993), The concepts of successful and positive ageing. Family Practice, 10(4), 449- 453.

Carroll, M. M. (2001). Conceptual models of spirituality. In E. R. Canda, & E. D. Smith (Eds.). Transpersonal perspectives on spirituality in social work (pp. 5-21). Binghamton, NY: Haworth Press, Inc.

Cumming, E., & Henry, W. E. (1961), Growing old: The process of disengagement. New York: Basic Books.

Edwards, P. (2002). Spiritual themes in social work counseling: facilitating the search for meaning. Australian Social Work, 55 (1), pp. 78-87.

Ekiz, D., (2003), Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş, Ankara, Anı Yayınları.

Ervik, R. (2006). Pitfalls and Possibilities of Active Ageing‚ Conceptualizations and Policies. Paper presented at the Towards a Multiage Society: The cultural dimension of age policies, Brussels.

Eyüboğlu, C., Şişli, Z., ve Kartal, M. (2012). “Yaşam döngüsünde yaşlılığın psikolojik boyutu”. Turkish Family Physician, 3(1): 18-22.

Flatt, T. (2012). “A New Definition of Aging?”. Frontiers in Genetics, 3(148): 1-2.

Fries, J. F. (2012). The theory and practice of active aging. Current Gerontology and Geriatrics Research, 2012, pp. 1-7

Giddens, A., (2008), Sosyoloji, Kırmızı Yayınevi, İstanbul.

Havighurst, R. J. (1961). Successful aging. The Gerontologist, 1(1), pp. 8-13.

Heywood F., Oldman C., Means R., (2002), Housing And Home In Later Life, Buckhingham: Open University Press, pp. 20-22.

Hill, P. C., Pargament, K. I., Hood, R. W., Jr., Mccullough, M. E.,Swyers, J. P., Larson, D. B., & Zinnbauer, B. J. (2000). Conceptualizing religion and spirituality: Points of commonality, points of departure. Journal for the Theory of Social Behaviour, 30(1), pp. 51-77.

Hook, V., M.P. (2007). Spirituality. In A.L. Strozier & J. Carpenter (Eds.), Introduction to Alternative and Complimentary Therapies (pp. 31-63). New York, NY: Haworth Press, Inc.

Hooyman, N., Kiyak, H.A. ve Kawamoto, K. (2015). Aging Matters: An Introduction to Social Gerontology. Pearson, Boston.

Hoşgör, Ş. ve Tansel, A. (2010), 2050’ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Eğitim, İşgücü, Sağlık ve Sosyal Güvenlik Sistemlerine Yansımalar, TÜSİAD.

Kalachea A., Kickbusch I., (1997) “A global strategy for healthy ageing.” World Health 50(4), pp. 4-5.

Kalınkara, V. (2011). Temel Gerontoloji Yaşlılık Bilimi. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara

Kılıç, Sultan (2011), “Yaşlılıkta Düşme Kazalar, Sebepleri ve Sonuçlar”, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Antalya.

Koç, İ., Eryurt, M.A., Adalı. T., Seçkiner, P. (2010), Türkiye’nin Demografik Dönüşümü: Doğurganlık, Aile Planlaması, Anne-Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler: 1968-2008, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/Turkiyenin DemografikDonusumu_220410.pdf (18.05.2021)

Lang, J. (1994). Urban Design, the American Experience, Van Nostrand Reinhold, New York.

Maddox, G. L. (1968). Persistence of life style among the elderly: A longitudinal study of patterns of social activity in relation to life satisfaction. In B. L. Neugarten (Ed.), Middle age and aging: A reader in social psychology (pp. 181-183). Chicago: The University of Chicago Press.

NC State University College of Design. The Center for Universal Design “The Center for Universal Design. (2008). Universal Design History.” https://projects.ncsu.edu/ncsu/design/cud /about_ud/udhistory.htm (12.04.2021)

OECD. (2000). Reforms for an ageing society. Organisation for Economic Co-operation and Development.

Özaydın, M. M. (2018). Yaşlı ve Ekonomi. Canatan, A. ve Özmete, E. (Ed.). Temel Gerontoloji. Ankara: Hedef CS Basım Yayın.

Reher, D. (2011), “Economic and Social Implications of the Demographic Transition”, Demographic Transition and Its Consequences, (Ed. Lee, R. D. Ve Reher, D.), Populationa and Development Review, Blackwell Publishing, Vol 37, USA, pp.11-33

Riley, M. W. (1998). Successful aging. The Gerontologist, 38(2), pp. 151-151.

Rowe, J. W. & Kahn, R. L. (1987). Human aging: Usual and successful. Science, New Series, 237(4811), pp. 143-149.Rowe, J. W. & Kahn, R. L. (1998), Successful Aging. New York, NY: Pantheon Books.

Scherrer, V. (2001). “Neden Ulaşılabirlik Hakkında Düşünmeliyiz”. Herkes İçin Ulaşılabilirlik Seminer Notları (s. 38-42), İstanbul: Cem Ofset,

Seyhun, Ö. K., (2006), “Avrupa Birliği’ndeki Demografik Dönüşümün Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Üyeliği Çerçevesinde İşgücü Piyasalarına Yansıması”, T.C. Merkez Bankası Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara.

Seyyar, A., (2007). İnsan ve Toplum Bilimleri Terimleri Ansiklopedik Sosyal Bilimler Sözlüğü, İstanbul, Değişim Yayınları.

Strawbridge, W. J., Wallhagen, M. I., & Cohen, R. D. (2002). Successful aging and well-being selfrated compared with Rowe and Kahn. The Gerontologist, 42(6), pp. 727-733.

Şentürk, Ü. (2018). Yaşlılık Sosyolojisi Yaşlılığın Toplumsal Yörüngeleri. Bursa: Dora Yay.

Uluocak, Ş., Aslan, C., Bakar, C., Gökulu, G., Bilir, O., (2013). Çanakkale Yaşlı Atlası. Çanakkale: Çanakkale Olay Gazetesi.

Usta, A., (2012a), “Sorunsaldan Sonuçlara Bilimsel Araştırma Süreci: Bir Araştırma Raporu Model Örneği”, ODU Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, C. 3, S. 5, s. 10.

Wahl HW. Zur Veränderung des Alterns heute und morgen--Beiträge der Interventionsgerontologie (Changes in aging today and tomorrow--contributions of interventional gerontology). Z Gerontol Geriatr. 2000;33 Suppl 1: 85-89. doi: 10.1007/s003910070012.

WHO (2007) Ageing and Life Course, Family and Community Health, http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43755/9789241547307_eng.pdf?sequence=1 (11.05.2021).

Williams, N. C. (2004). Spirituality and religion in the lives of runaway and homeless youth: Coping with adversity. Journal of Religion & Spirituality in Social Work, 23(4), 47-66.

Yüceşahin, Murat (2009). Türkiye’nin Demografik Geçiş Sürecine Coğrafi Bir Yaklaşım. Coğrafi Bilimler Dergisi, (7) 1, ss.1-25.