Karabaş (Lavandula stoechas L.)’ın bazı biyokimyasal özelliklerinin belirlenmesi
DOI:
https://doi.org/10.53463/tafor.2025vol5iss1pp1-6Anahtar Kelimeler:
Fenolik- Antioksidan aktivite- Lavandula stoechas- CUPRAC- DPPHÖzet
Lavandula stoechas L. (Lamiaceae) türü, fenolik bileşenler açısından potansiyel bir kaynak olarak değerlendirilen ve birçok ülkede uzun süredir geleneksel tıpta yaygın şekilde kullanılan aromatik bir bitkidir. Lavandula cinsine ait türlerden elde edilen uçucu yağlar, çeşitli biyolojik aktiviteleri nedeniyle parfümeri, kozmetik, gıda endüstrisi ve aromaterapi gibi alanlarda geniş uygulama alanı bulmaktadır. Bu çalışma kapsamında, L. stoechas bitkisinin kurutulmuş toprak üstü kısımlarından elde edilen uçucu yağın toplam fenolik içeriği ve antioksidan özellikleri belirlenmiştir. Uçucu yağların toplam fenolik içeriği Folin–Ciocalteu yöntemiyle, antioksidan aktiviteleri ise CUPRAC ve DPPH yöntemleriyle analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, toplam fenolik içeriğin 1,349 mg/g olduğu saptanmıştır. Antioksidan kapasite açısından CUPRAC yöntemiyle ölçülen değer 2,408 mg/g ile en yüksek aktiviteyi göstermiştir. DPPH yöntemiyle belirlenen ortalama değer ise 0,054 mg/g olarak tespit edilmiştir. Elde edilen veriler, CUPRAC yöntemi ile belirlenen antioksidan kapasitenin daha yüksek olduğunu ve L. stoechas uçucu yağının güçlü bir antioksidan potansiyele sahip olduğunu göstermektedir.
İndirmeler
Referanslar
Abdel-Baki A-AS, Aboelhadid SM, Al-Quraishy S, Hassan AO, Daferera D, Sokmen A. Kamel AA (2023). Cytotoxic, scolicidal, and insecticidal activities of Lavandula stoechas essential oil. Separations, 10:100.
Ayaz F, Eruygur N, Bosdancı G. Kırcı D, Doğru T, Bağcı Y, Doğu S (2020). Lavandula stoechas ssp. stoechas: in vitro antioxidant, and enzyme inhibitory activities. Res Med Aromat Plants, 3:25-42.
Bella SL, Tuttolomondo T, Dugo G, Ruberto G, Leto C, Napoli EM, Licata M (2015). Composition and variability of the essential oil of the flowers of Lavandula stoechas from various geographical sources. Natural Product Communications, 10 (11):2001-2004.
Benabdelkader T, Zitouni A, Guitton Y, Jullien F, Maitre D, Casabianca H, Legendre L, Kameli A (2011). Essential oils from wild populations of Algerian Lavandula stoechas L.: composition, chemical variability, and in vitro biological properties. Chem Biodivers, 8(5):937-53.
Bouyahya A, Et-Touys A, Abrini J, Talbaoui A, Fellah H, Bakri Y, Dakka N. (2017). Lavandula, anti-leishmanial, antibakteriyel ve antioksidan aktivitelerin yeni kaynağı olarak Fas'tan gelen esansiyel yağı stokechas. Biocatal Tarımsal Biyoteknoloji. 12:179-184.
Carrasco A, Ortiz-Ruiz V, Martinez-Gutierrez R, Tomas V, Tudela J (2015). Lavandula stoechas essential oil from Spain: Aromatic profile determined by gas chromatography–mass spectrometry, antioxidant and lipoxygenase inhibitory bioactivities. Industrial Crops and Products, 73:16-27.
Celep E, Akyüz S, İnan Y, Yesilada E (2018). Assessment of potential bioavailability of major phenolic compounds in Lavandula stoechas L. ssp. stoechas. Industrial Crops and Products, 118:111-117.
Ceylan Y, Usta K, Usta A, Maltas E, Yildiz S (2015). Evaluation of antioxidant activity, phytochemicals and ESR analysis of Lavandula stoechas. Acta Physica Polonica A, 128(2B).
Çelik T, Aslantürk Ö (2007). Cytotoxic and genotoxic effects of Lavandula stoechas aqueous extracts. Biologia, 62(3):292-296.
Dadalioǧlu I, Evrendilek GA (2004). Türk kekiği (Origanum minutiflorum), defne (Laurus nobilis), İspanyol lavanta (Lavandula stoechas L.) ve rezene (Foeniculum vulgare) uçucu yağlarının yaygın gıda kaynaklı patojenler üzerindeki kimyasal bileşimleri ve antibakteriyel etkileri. Tarım ve Gıda Kimyası Dergisi, 52 (26):8255-8260.
Ez zoubi Y, Bousta D, Lachkar M, Farah A (2014). Antioxidant and anti-inflammatory properties of ethanolic extract of Lavandula stoechas L. from Taounate region in Morocco. International Journal of Phytopharmacology, 5(1):21-26.
Ez zoubi Y, El Ouali Lalami A, Bousta D, Polissiou M, Daferera D, Lachkar M, El Khanchoufi A, Farah A. (2017). Chemical composition, antioxidant and antimicrobial activities of the essential oil and its fractions of Lavandula stoechas L. from Morocco. Int J Curr Pharm Rev Res. 8(1): 60-67.
Ez zoubi Y, Bousta D, Farah A (2020). A Phytopharmacological review of a Mediterranean plant: Lavandula stoechas L. Clinical Phytoscience, 6:1-9.
Gülmen M (2018). Tip 1 diyabet oluşturulmuş sıçanlarda Lavandula stoechas Linne subsp. stoechas (karabaş otu) esansiyel yağının oksidan ve antioksidan sistemler üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi.
Güner Ö, Selvi S (2016). Balıkesir aktarlarında satılan yabani tıbbi bitkiler ve Kullanım özellikleri. Biological Diversity and Conservation, 9(2):96-101.
Kalhan Ö (2019). İn vitro pankreatik ductal adenokarsinomda lavandula stoechas esansiyel yağının sitotoksik etkilerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.
Karaca N, Demirci B, Demirci F (2018). Evaluation of Lavandula stoechas L. subsp. stoechas L., Mentha spicata L. subsp. spicata L. essential oils and their main components against sinusitis pathogens. Zeitschrift für Naturforschung C, 73(9-10):353-360.
Kaya DA, İnan M, Giray ES, Kirici S (2012). Diurnal, ontogenetic and morphogenetic variability of Lavandula stoechas L. ssp. stoechas in East Mediterranean region. Rev. Chim, 63(8):749-753.
Kırmızıbekmez H, Demirci B, Yeşilada E, Başer KHC, Demirci F (2009). Chemical composition and antimicrobial activity of the essential oils of Lavandula stoechas L. ssp. stoechas growing wild in Turkey. Natural Product Communications, 4(7):1001-6.
Kiyma Z, Küçükyilmaz K, Çetinkaya M, Ateş A, Atalay H, Akdağ A, Gürsel FE (2017). Effect of lavender (Lavandula Stoechas) essential oil on growth performance, carcass characteristics, meat quality and antioxidant status of broilers. South African Journal of Animal Science, 47(2):178-186.
Küçük S, Altıntaş A, Demirci B, Koca F, Başer KHC (2019). Morphological, anatomical and phytochemical characterizations of Lavandula stoechas L. subsp. stoechas growing in Turkey. Natural Volatiles and Essential Oils, 6(2): 9-19.
Küçük S, Çetintaş E, Kürkçüoğlu M (2018). Türkiye'de kültüre alınan Lavandula angustifolia Mill.(Lamiaceae) türlerinin uçucu bileşikleri. Türk Kimya Derneği Dergisi Bölüm A: Kimya, 5 (3):1303-1308.
Messaoud C, Chograni H, Boussaid M (2011). Chemical composition and antioxidant activities of essential oils and methanol extracts of three wild Lavandula L. species. Natural Product Research, 26(21):1976-1984.
Mokhtarzadeh S, Demirci B, Ağalar H, Khawar K, Kırımer N. (2019). In vitro propagation and volatile compound characterization of Lavandula stoechas L. subsp. stoechas-An economically important source of essential oil. Records of Natural Products, 13 (2):121-128.
Ökmen G (2017). The biological activities of Lavandula stoechas L. against food pathogens. International Journal of Secondary Metabolite, 4(3, Special Issue 1):270-279.
Öztürk B, Konyalıoğlu S, Kantarcı G, Çetinkol D (2005). İzmir yöresindeki yabani Lavandula Stoechas L. Subsp. Stoechas taksonundan elde edilen uçucu yağın bileşimi, antibakteriyel, antifungal ve antioksidan kapasitesi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 15(1):61-72.
Sıcak Y, Eliuz EAE, Başaran E, Ulusoy H (2019, December). Inhibition and antimicrobial activity of Lavandula stoechas essential oil on Escherichia coli, Staphylococcus aureus and Candida albicans. In SETSCI-Conference Proceedings, 9:485-489. SETSCI-Conference Proceedings.
Şahinler SŞ, Yılmaz BS, Sarıkürkcü C, Tepe B (2022). The importance of Lavandula stoechas L. in pharmacognosy and phytotherapy. International Journal of Secondary Metabolite, 9(3):360-376.
Uygun M, Kilimci N, Kaya SK, Yavaş İ (2017). Investigation of some chemical and biochemical properties of locally grown Lavandula stoechas cariensis. Celal Bayar University Journal of Science, 13(1):63-69.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Sekizgen Academy
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
